Ngộ độc thực phẩm: Dấu hiệu, cách chữa trị và phòng ngừa

Ngộ độc thực phẩm là một vấn đề khá phổ biến ở nước ta. Theo thống kê của Cục An toàn Thực phẩm, tính từ đầu năm đến 31/05/2020, cả nước ghi nhận 48 vụ ngộ độc thực phẩm, gồm 870 người mắc, 824 người nhập viện điều trị và 22 người tử vong. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu tất tần tật thông tin về ngộ độc thực phẩm, để bạn có thể phòng ngừa căn bệnh này tốt hơn.

Ngộ độc thực phẩm là gì?

Ngộ độc thực phẩm hay còn gọi là bệnh do thực phẩm là tình trạng ăn phải các thực phẩm bẩn, bị hư hỏng hay độc hại, gây buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Ô nhiễm thực phẩm có thể xảy

ra ở bất kỳ điểm sản xuất nào hay thậm chí ngay tại nhà bạn, nếu như thực phẩm không được xử lý và chế biến đúng cách.

Theo phân tích của cục An toàn Thực phẩm, 1.604 vụ ngộ độc được ghi nhận từ năm 2010 đến năm 2020, nguyên nhân gây ngộ độc chủ yếu do vi sinh vật (chiếm 38,7%), độc tố tự nhiên (28,4%), hóa chất (4,2%)…

Dấu hiệu và triệu chứng của ngộ độc thực phẩm

Các dấu hiệu có thể khác nhau ở từng giai đoạn và tùy thuộc vào nguồn gốc lây nhiễm. Sau khi bạn tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm, các dấu hiệu ngộ độc thực phẩm có thể biểu hiện ra bên ngoài hoặc có thể ủ bệnh một thời gian tùy vào loại vi trùng lây nhiễm thực phẩm bạn đã sử dụng, thời gian ủ bệnh sẽ giao động từ 1 giờ đến 28 ngày.

Nhìn chung, nếu như bị ngộ độc thực phẩm nhẹ thì có thể điều trị tại nhà. Những triệu chứng thường gặp như sau:

Bụng khó chịu
Buồn nôn
Co thắt dạ dày
Nôn mửa
Bệnh tiêu chảy
Sốt

Tuy nhiên, bạn nên gặp bác sĩ để được khám và tư vấn nếu như có những triệu chứng nghiêm trọng sau:

Phân có máu
Sốt cao (nhiệt độ trên 38.8° C, đo bằng miệng)
Nôn thường xuyên ngăn cản việc giữ chất lỏng (có thể dẫn đến mất nước)
Dấu hiệu mất nước, bao gồm đi tiểu ít hoặc không đi tiểu, rất khô miệng và cổ họng, hoặc cảm thấy chóng mặt khi đứng lên
Tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm

Hầu hết các nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm đều bắt nguồn từ một trong ba nguyên chính là do vi khuẩn, do virus hay do ký sinh trùng gây ra. Những biểu hiện ngộ độc thực phẩm hay thời gian khởi phát sau khi tiếp xúc với thực phẩm bị ô nhiễm đều phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là bảng phân loại từng loại nguyên nhân và triệu chứng của chúng.

Vi khuẩn/ Ký sinh trùng/ virus	Thời gian khởi phát sau khi tiếp xúc	Triệu chứng	Thực phẩm phổ biến gây ngộ độc
Staphylococcus aureus	30 phút – 6 giờ	Buồn nôn, nôn, co thắt dạ dày	Thực phẩm không được nấu chín như thịt cắt lát hoặc bánh pudding, bánh ngọt và bánh mì sandwich.
Clostridium perfringens	6 – 24 giờ	Tiêu chảy, co thắt dạ dày	Thịt bò hoặc thịt gia cầm, nước thịt, thực phẩm khô
Salmonella	6 giờ – 6 ngày	Tiêu chảy, sốt, co thắt dạ dày, nôn	Thịt gà, thịt sống hoặc nấu chưa chín, sữa và nước trái cây (tươi) chưa tiệt trùng
Norovirus	12 – 48 giờ	Tiêu chảy, buồn nôn/ đau dạ dày, nôn mửa	Thực phẩm bị ô nhiễm như rau xanh, trái cây tươi, động vật có vỏ (như hàu)
Clostridium botulinum	18 – 36 giờ	Tầm nhìn bị mờ, mí mắt sụp xuống, nói lắp, khó nuốt, khó thở và khô miệng	Thực phẩm đóng hộp hoặc lên men không đúng cách, thường là tự làm
Vibrio	1 – 4 ngày	Tiêu chảy, phân lỏng, buồn nôn. Co thắt dạ dày, nôn mửa, sốt, ớn lạnh	Động vật có vỏ sống hoặc nấu chưa chín, đặc biệt là hàu
Campylobacter	2 – 5 ngày	Tiêu chảy (thường có máu), đau / co thắt dạ dày, sốt	Thịt gia cầm sống hoặc nấu chưa chín, sữa sống (chưa tiệt trùng) và nước bị ô nhiễm
E. coli	3 – 4 ngày	Đau bụng dữ dội, tiêu chảy (thường ra máu) và nôn mửa.	Thịt bò xay sống hoặc chưa nấu chín, sữa và nước trái cây sống (chưa tiệt trùng), rau sống (như rau diếp) , rau mầm sống , nước bị ô nhiễm
Cyclospora	1 tuần	Tiêu chảy, chán ăn và sụt cân. Đau / co thắt dạ dày, đầy hơi, buồn nôn và mệt mỏi.	Trái cây sống hoặc rau
Listeria	1 – 4 tuần	Phụ nữ mang thai thường bị sốt và các triệu chứng giống cúm khác, chẳng hạn như mệt mỏi và đau cơ. Những người khác (thường là người lớn tuổi): nhức đầu, cứng cổ, lú lẫn, mất thăng bằng, co giật kèm theo sốt và đau cơ.	Rau mầm sống, dưa, xúc xích, pate, thịt nguội, hải sản hung khói và sữa tươi sống (chưa tiệt trùng).

Xem thêm: [:vi]Prebiotic là gì? Bổ sung ngay 14 loại thực phẩm chứa prebiotic dồi dào[:]

Các biến chứng có thể xảy ra

Biến chứng thường thấy nhất của ngộ độc thực phẩm là tình trạng mất nước. Đa số những triệu chứng ngộ độc thực phẩm đều là tiêu chảy hoặc nôn mửa, điều này khiến cho cơ thể bị mất đi một lượng nước đáng kể và có thể làm thay đổi nồng độ chất điện giải trong máu.

Nếu tình trạng xảy ra trong thời gian đang điều trị bệnh lý nào đấy và phải dùng thuốc, thì việc nôn mửa do ngộ độc thực phẩm kéo dài cũng gây khó khăn rất nhiều trong việc nuốt và phân giải những loại thuốc đó trong cơ thể.

Một vài biến chứng nghiêm trọng khác của ngộ độc thực phẩm có như xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối, bệnh về não và nghiêm trọng nhất là tử vong, nếu như không được chữa trị kịp thời và đúng cách.

Chữa trị ngộ độc thực phẩm như thế nào

Ngộ độc thực phẩm thường sẽ được điều trị tại nhà và đa số các trường hợp chỉ cần từ 3 – 5 ngày có thể tự khỏi. Điều trị ngộ độc thực phẩm phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, nhìn chung, có vài phương pháp điều trị sau:

Bổ sung đầy đủ nước: Ngoại trừ nước uống hằng ngày, bạn cũng có thể bù nước bằng nước điện giải hoặc nước trái cây .
Nghỉ ngơi: Những người bị ngộ độc thực phẩm cũng cần được nghỉ ngơi nhiều.
Điều trị bằng thuốc: Những loại thuốc giúp bạn kiểm soát ngộ độc thực phẩm thường gây nôn mửa hoặc tiêu chảy để đào thải chất độc ra ngoài nên bạn hạn chế sử dụng những loại thuốc này trừ phi có sự tư vấn từ bác sĩ.
Thay đổi chế độ ăn uống: Bạn nên ngừng ăn khoảng vài giờ khi bắt đầu triệu chứng để dạ dày được thả lỏng. Áp dụng chế độ ăn nhạt, ít muối và thanh đạm để ngưng một vài triệu chứng của ngộ độc thực phẩm.

Cách phòng tránh ngộ độc thực phẩm

Thức ăn nên được nấu chín kỹ, đặc biệt áp dụng cho thịt sống, trứng và gia cầm.
Thức ăn thừa nên được cho vào tủ lạnh ngay lập tức để vi khuẩn và vi rút không có thời gian phát triển.
Rửa sạch trái cây và rau quả trước khi ăn giúp loại bỏ bụi bẩn, thuốc trừ sâu, hóa chất, hoặc các tác nhân lây nhiễm khác được sử dụng trên hoặc tiếp xúc với thực phẩm trên đồng ruộng hoặc cơ sở lưu trữ.
Rửa tay thường xuyên trước và sau khi xử lý thực phẩm để giúp ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng.
Sử dụng nấm men vi sinh Saccharomyces boulardii để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, nâng cao sức khỏe của hệ tiêu hóa.

Tham khảo:

Triệu chứng ruột kích thích thường gặp

Nguồn trích dẫn

Food Poisoning Symptoms

Ngày truy cập: 28/12/2020

https://www.cdc.gov/foodsafety/symptoms.html

Food Poisoning

Ngày truy cập: 28/12/2020

https://www.healthline.com/health/food-poisoning

Food Poisoning Symptoms, Types, Causes, and Treatment

Ngày truy cập: 28/12/2020

https://www.medicinenet.com/food_poisoning/article.htm

70% số vụ ngộ độc thực phẩm là do sử dụng suất ăn từ nơi khác vận chuyển đến

Ngày truy cập: 28/12/2020

https://www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/70-so-vu-ngo-doc-thuc-pham-la-do-su-dung-suat-an-tu-noi-khac van-chuyen-den-1491866258